آذربایجانین بوتونلویو تاریخی سبب لره گؤره ایللر بویو ایستیبدادلا اوز به اوز اولوب، بوتون زامانلاردا بوردا قورولان دولتلر دیکتاتورلوقدان یارارلانیبلار، هر بیر دورهده دیکتاتورلوقو مملکتین مصلحتی بیلیبلر. البت بو تکجه آذربایجان اوچون یوخ بلکه شرقی مملکتلرین، یئرلرین هامیسیندا اوز وئریر. آذربایجانین بیر فرقی باشقا شرقی اولکهلرینن وار اودا بو کی تاریخین بوتون دورلرینده آذربایجاندا، اینترناسیونال دوشونجهسینی اورتایا قویان چوخلو دئو شخصیتلر دونیایا یایلیبلار. آنجاق بو شخصلرین دوشونجهلری دموکوراسی گؤروشوله یوخ بلکه بیر عیرفانی، آتئیزمی دستکلهین دوشونجهلر اولوب و یئری گلدیکده آذربایجانین کیملیینه تهلوکهلی اولوبلار.
آذربایجانلی کؤکنلی کیمسهلر ایمپراطورلوقلار قوروبلار. هئچ زامان آذربایجان آدینا دولتلرینی قورمویوبلار، ائله اونا گؤرهده آذربایجان میللتینین سیمگهسینه چئوریلمهییبلر. آذربایجان آدینا ساواشان کیمسهلر آذربایجانین بوتونلویونده تاریخ بویو سئویلیبلر.
آذربایجان ژئوپولیتیک باخیمیمندان دونیانین چاخناییشلی یئرلریندن بیری اولوب. بونا دایاناراق آذربایجانا ایسیترایستهمز چوخلو باسقیلار اولوب. بو باسقیلاردان تاریخ بویو آذربایجانین باشی آینامی ییب.
آذربایجان ایللر بویو باسقی آلتیندا اولدوغونا گؤره ایستیبداد سئور روحیه بلکهده بو میللته سیزیب. هئچ بیرکیمسهنی قیناماق اولماز، نییه کی ژئوپولیتیک دورومو بو ایشلری قاباغا گتیریب. هانتینگتونون دئدییی تمدونلر ساواشینین چاتیشقاسیندا یئرلشن تاریخی آذربایجان تاریخ سورهسینده دوشونجهلرین ساواش نوقطهسی اولوب. ائله اونا گؤرهدیر کی هر یولدان گئچن آذربایجانی ایسارت آلتینا آپارماق ایستهییر. بوردا آذربایجانین دوشونورلرینین گؤرهویدیر کی آذربایجانین سعادتینی قورویالار.
ایندییهدک آذربایجانین میللی منفعتی آیدینجاسینا تعریفلهنمهییب. آذربایجانین میللی منفعتی نهدئمکدیر. آذربایجان میللتینی بیر شرق میللتیکیمی(قضا و قدره باغلی، حیس عاقلا غلبه چالان) ساخلایاق یا دا کی گلیشمیش بیر میللته چئویرهک. دونیادا اولان بیلگیلردن فایدالاناق، گؤندمده اولان دوشونجهلریایله میللتیمیزی تعریفلهییب، یونهلدک. گئری قالمیش دوشونجهلریایله میللی منافعی تعریفلهمک، میللتی او تعریفلرله یؤنهتمک اولا بیلسین اوزون سورهده میللتین ضررینه قورتولا. آذربایجانین تاریخینده اولان، حاکیملرهامیسی شوعاردا آذربایجانین میللی منافعینن قوروماغی دوشونوبلر آنجاق هر زامان بو میللی منافعی ایدئولوژیلره قوربان وئریبلر. تاریخ بویو آذربایجانی اؤزو اوچون دوشونن کیمسهلر بارماق ساییسیندان آز اولوب، هئچ زامان بو آخین یارانماییب. آنجاق بو گونکو دونیادا بیلگیلرین آرتماسی، چوخ راحات الده ائدیلمهسی گنجلرین ایچینده بو آخینی یارالدیب. گنجلرین هئچ بیریسی آذربایجانی بیر کسین منفعتی اوچون تعریفلهمیییبلر، بلکه آذربایجان بوتونلوکله بو میللت اوچون تعریفلهییبلر.
اینسانی اینسان ائدن، اینسانی اینسان کیمی یاشادان، دوشونجه لری اولا بیلر. بیز بو گون دوشونوروک دییه یاشاماقا ایمکانیمیزدا وار. البت هر کیمسه دوشونه بیلر آنجاق اوزگور دوشونمک، اؤزونوموزو بیر میللت کیمی دوشونمک بیزی بیر میللت کیمی یاشاتماقدادیر. اؤنملی شئی کی بو گون منی بیر میللت کیمی تانیتدیرماقدادیر همن من آذربایجانلینین اؤزگور دوشونجه سیندن آسیلی دیر. بیز او زامان کی دوشوندوک بیر اوزگور میللت کیمی، هئچ بیر گوج بیزیم میللت اولدوغوموزون قارشی سینی آلا بیلمز.
بوتون اینسانلارین یاشام فلسفه لرینده اؤزگورلویو گؤرمک اولا بیلر. منده بیزده سیزده، هر بیر اینسان دئییلن بیر کیمسه نین اؤزگور دوشونمه یه حاققی وار. ائله بو سببدن بیز بو گون هر نه یی باغیمسیز دوشونوروک و هر کیمسه نین ده باغیمسیز اولدوغون دوشونوروک.
اینسانین باغیمسیزلیغی بو گون یوخ بلکه اینسان آدینا تاریخ ده ایز قویدوغو زاماندان باشلانیلیر. تاریخ بویو باغیمسیز دوشونن اینسانلار سئویلیب و آدلاری قالیب دی. دونیادا اوزگورلویه چالیشان اینسان لارین دوشونجه لری ایز قویوجو اولوبدور. دینی عالیم لردن توتوب یئنی فیلسوف لارا تک اینسان لارین سعادتینه چالیشماقی باغیریب لار. آنجاق چئشیدلی دوشونجه لری اورتایا گتیریب لر. بو کس لرین بیر اورتاق لیق لاری واردیر اودا بو کی اوزلری اوزلرینه اوزگور دوشونوب لر آنجاق اولا بیلسین کی اوزگه لره اوزگور دوشونمه سینلر.
بورا گونئی آذربایجان. بوردا سئودییمیز یادا سئوه بیلهجهییمیز تورپاق، سئوگیلیلریمیمز اولا بیلر. بیز یئنه ده دونیایا گؤز آچساق ائله بو تورپاقدا گؤز آچاجاییق. بو بیزیم طالعیمیزه یازیلیب. بیزاؤز یاشاماغیمیز اوچون آذربایجانی یاشاتمالییق. بو تورپاقدا بیر آذربایجانلی کیمی یاشاماق ایستهییریک، بلکه دینلهدییمیز یا دینلهیه بیلهجهییمیز سسلری، هایقیریشلاری، چاخناییشلی نغمهلری تکجه بورادا تاپا بیلهجهییک. ائله اونا گؤرهده بیزیم ان چوخ سئودییمیز سئوگیلینی هر نهدن چوخ بیزه خوش باختلیک دویغوسونو وئرهنی، هر ندن چوخ خوشباخت اولماغینا ماراقلانیریک
دونیانین قانونو بودور؛ هر یئردن چوخ اینسانلارا سئوگی یارادان یئر، اونون اوشاقلیق چاغلاریندا بوی آتیب، آددیم آتان یئرلری اولور. البت یئنیلشمیش ایدیعاسی اولانلار، چالیشیرلار اؤزلرینی باغلی گوسترمهیهلر، آنجاق اینسانلارین بیر زامانلاری اولور کی ائلهیه بیلمیرلر ایچ اوزلرینی اؤزلرینه گیزلهدهلر، بونو دئمهلییم کی آللاه ائلهمهمیش من یئنیلشمه ایله موخالیف دئییلم کی هئچ بلکه ائله اونون دا ایرهلیلهنمهسینی گرکلی گؤرورهم. آنجاق هر کس بیرجور باغلانیلیر بو تورپاغا.
بونلاری دئمکدن بو دورکی بیز نه قدرچالیشاق اؤزومونوزو باغلی اولماقدان ایراق گؤسترک، بیزیم کیملیک برگهمیز بیر مملکتدن قایناقلاناجاق، بئله دئمهلیییک کی ایندیکی چاغدا هر نهیه بیر کیملیک برگهسی وئریلیر و ائله بوکیملیک برگهسیندن آسیلی اولاراق، آیری کیمسهلهرین داورانیشلاری فرقلهنیر. بئله دئمهلی اولوروق کی بو بونیادا گلیشمیش اؤلکهلرده یاشایانلارایستر ایستهمز یوخاری یئرده دورماقا مجبور اولورلار و بیزلرده چوخ چالیشیریق او اؤلکهلری اؤرنک گؤتوروب آددیم آتاق. گئری قالمیش اؤلکهلرده اؤزلرینی گلیشمیش بیلسین دئیه اؤزلرینی هئچ نهیه باغلی بیلمهدیکلرینی سؤیلهییرلر، یاشاماق طرزلرینی بهیهنمهدن چالیشیرلار باتی اؤلکهلرینه گئدهلر. گلیشمیشلرده اؤزلری دونیادا دورومو دئییشمهیه چالیشیرلار(یاخشی لاشدیرماقا).
بیز اؤزونوموز اؤزومونوزه دهیر وئرمهلیییک، نییه کی بیر قودرت صاحابی اولمادان هئچ نهیی صاحاب چیخا بیلمیریک و تکجه بیر تئلک گیبی هر بیر یئلیلن یئر دهییشریک. بو بوشلوقلاربلکه یئرسیزلیکدن آسیلی اولور، البت یئرسیز دئدیکده اولا بیلرعاینی زامان کی یئرلی سن ائله او زاماندا یئرسیز تانینیرسان. بیر یئرین کی لایلالارین دییشسهلر اورا داها یئر دئمک اولماز.
بیز عزیزلهنمک ایستهسک، اوولجه تورپاقلاریمیزی گوجلهندیرمهلیییک. ائله اونا گوره بیزه یالنیز بیر سئوگیلی گرکدیر و اودا یالنیز آذربایجان اولوب و بیزهده بو سئوگینی هئچ نهییله بؤلمک یاراماز، ایستهسکده بو سئوگینی بؤله بیلمهیهجهییک. بیزیم یاشاماغیمیز ایستکلریمیزین اوغروندا چابالاماقدان آسیلیدیر، ایر بو سونوج اولماسا بلکه بیر گون چایا تاپشیریلاق، نه بیلیم اوچورومدان بیردن هوپوب گئدک، بلکه ده الکترونلارلا بیرلشک. بونلاری دئمک دن سئوگیلریمیزین اؤنملی اولدوغونو و بیزیم یاشامامیزا سبب اولدوغونو بیلدیرمک ایستهییرم. اولا بیلر کی بو گونکو دونیادا چوخ اینسانلارین سئودیی سئودالار بیر بیرلرینن چئشیدلی اولوب و اینسانلارین سئوگیلیلری یئنیلشه، آنجاق بو گونکو دونیادا بیز حاقسیزلیقلاری گؤردوکده، اینسانلارین حاقلاری قورونسون دئیک سئوگیلیمیزده تاپدالانمیش حاقلاریمیزدان آسیلی اولاراق کیملییمیز و بو کیملیین یاپیلاری اولان؛ آنا دیلیمیز و آذربایجانیمیز دیر. بیزیم سئوگیلیمیزده چوخلارینین گؤزلری وار. بیز اؤز سئوگیلیمیزه،عاغیلا سؤیکنهرک صاحاب دورمالیییق. بیز صاحاب چیخا بیلمسک آیریلاری سئوگیمیزه صاحاب چیخاجاق. بلکه بو گون بیزیم سئوگیلیمیزین اللری یابانجیلارین اللرینده و باشی بیر باشقا کیمسهلرینین الینده دیر، بلکه یوخ گئرچکدن بئله دیر. ها بئله هر بیر طرفدن یابانجی اللر اوزانیب بیزیم سئوگیمیزه، آنجاق ایچریدن بو سئوگیمیز بوتونلوکله بیزی دوشونمکدهدیر.