آذربایجانین بوتونلویو تاریخی سبب لره گؤره ایللر بویو ایستیبدادلا اوز به اوز اولوب، بوتون زامانلاردا بوردا قورولان دولتلر دیکتاتورلوقدان یارارلانیبلار، هر بیر دورهده دیکتاتورلوقو مملکتین مصلحتی بیلیبلر. البت بو تکجه آذربایجان اوچون یوخ بلکه شرقی مملکتلرین، یئرلرین هامیسیندا اوز وئریر. آذربایجانین بیر فرقی باشقا شرقی اولکهلرینن وار اودا بو کی تاریخین بوتون دورلرینده آذربایجاندا، اینترناسیونال دوشونجهسینی اورتایا قویان چوخلو دئو شخصیتلر دونیایا یایلیبلار. آنجاق بو شخصلرین دوشونجهلری دموکوراسی گؤروشوله یوخ بلکه بیر عیرفانی، آتئیزمی دستکلهین دوشونجهلر اولوب و یئری گلدیکده آذربایجانین کیملیینه تهلوکهلی اولوبلار.
آذربایجانلی کؤکنلی کیمسهلر ایمپراطورلوقلار قوروبلار. هئچ زامان آذربایجان آدینا دولتلرینی قورمویوبلار، ائله اونا گؤرهده آذربایجان میللتینین سیمگهسینه چئوریلمهییبلر. آذربایجان آدینا ساواشان کیمسهلر آذربایجانین بوتونلویونده تاریخ بویو سئویلیبلر.
آذربایجان ژئوپولیتیک باخیمیمندان دونیانین چاخناییشلی یئرلریندن بیری اولوب. بونا دایاناراق آذربایجانا ایسیترایستهمز چوخلو باسقیلار اولوب. بو باسقیلاردان تاریخ بویو آذربایجانین باشی آینامی ییب.
آذربایجان ایللر بویو باسقی آلتیندا اولدوغونا گؤره ایستیبداد سئور روحیه بلکهده بو میللته سیزیب. هئچ بیرکیمسهنی قیناماق اولماز، نییه کی ژئوپولیتیک دورومو بو ایشلری قاباغا گتیریب. هانتینگتونون دئدییی تمدونلر ساواشینین چاتیشقاسیندا یئرلشن تاریخی آذربایجان تاریخ سورهسینده دوشونجهلرین ساواش نوقطهسی اولوب. ائله اونا گؤرهدیر کی هر یولدان گئچن آذربایجانی ایسارت آلتینا آپارماق ایستهییر. بوردا آذربایجانین دوشونورلرینین گؤرهویدیر کی آذربایجانین سعادتینی قورویالار.
ایندییهدک آذربایجانین میللی منفعتی آیدینجاسینا تعریفلهنمهییب. آذربایجانین میللی منفعتی نهدئمکدیر. آذربایجان میللتینی بیر شرق میللتیکیمی(قضا و قدره باغلی، حیس عاقلا غلبه چالان) ساخلایاق یا دا کی گلیشمیش بیر میللته چئویرهک. دونیادا اولان بیلگیلردن فایدالاناق، گؤندمده اولان دوشونجهلریایله میللتیمیزی تعریفلهییب، یونهلدک. گئری قالمیش دوشونجهلریایله میللی منافعی تعریفلهمک، میللتی او تعریفلرله یؤنهتمک اولا بیلسین اوزون سورهده میللتین ضررینه قورتولا. آذربایجانین تاریخینده اولان، حاکیملرهامیسی شوعاردا آذربایجانین میللی منافعینن قوروماغی دوشونوبلر آنجاق هر زامان بو میللی منافعی ایدئولوژیلره قوربان وئریبلر. تاریخ بویو آذربایجانی اؤزو اوچون دوشونن کیمسهلر بارماق ساییسیندان آز اولوب، هئچ زامان بو آخین یارانماییب. آنجاق بو گونکو دونیادا بیلگیلرین آرتماسی، چوخ راحات الده ائدیلمهسی گنجلرین ایچینده بو آخینی یارالدیب. گنجلرین هئچ بیریسی آذربایجانی بیر کسین منفعتی اوچون تعریفلهمیییبلر، بلکه آذربایجان بوتونلوکله بو میللت اوچون تعریفلهییبلر.